Dick Verheul - liedjesschrijver en troubadour
Elke maand verschijnt er een nieuw liedje over de wereld waarin we leven in de Nieuwsbrief Groene Verhalen. Neem een abonnement op de nieuwsbrief om de nieuwe liedjes als eerste te horen.
Recent bekeek ik nog eens de film The Great Dictator uit 1940. Charles Chaplin schetst in deze film een beeld van de dictatuur die dictator ‘Hynkel’ aan het vestigen is.
Destijds was volstrekt duidelijk wie werd bedoeld met Hynkel. Tegenwoordig zie je dit soort schreeuwende machtswellustelingen overal. De film is dan ook buitengewoon actueel.
Mooi en ontroerend is de toespraak aan het eind van de film.
Charles Chaplin speelt niet alleen de rol van dictator Hynkel, hij is ook de joodse kapper die uit een gevangenenkamp ontsnapt door zich te vermommen in een Duits legeruniform. Als de kapper wordt aangezien voor de dictator Hynkel, moet hij het spelletje wel meespelen. En zo belandt hij op een podium om een enorme mensenmassa toe te spreken. Het wordt een heel bijzondere toespraak, die eindigt met een persoonlijk bericht aan Hannah, de buurvrouw van de kapper die net als hij in verzet komt tegen het onrecht dat de joodse gemeenschap wordt aangedaan.
De hele film duurt ruim twee uur en is hier te bekijken. De toespraak begint om 1:58.
Tijdens een vredesmanifestatie van Groningers voor Vrede op 15 februari op de Grote Markt in Groningen,zong ik het Lied over de Vrede. Het was een mooie bijeenkomt.
Zie verder groningersvoorvrede.nl
Beluister hier het Lied over de Vrede
Zaterdag 11 januari speelde ik tien liedjes bij het open Podium in muziekcafé De Lantaern in Zevenaar. Hierbij een opname van Het Eerste Liedje. Ik schreef het in september 2023 nadat ik had aangekondigd dat ik voortaan als liedjesschrijver door het leven zou gaan. Omdat ik vreesde dat ik niet genoeg onderwerpen zou kunnen bedenken voor liedjes, had ik een lijst gemaakt met wel dertig thema’s. Maar toen kwam er weer keuzestress: Wat moet je kiezen? Na een paar weken ontstond dit eerste liedje.
Hier tien liedjes die ik schreef in 2024, plus enkele oudere Nederlandse liedjes. Alle liedjes zijn al eerder gepubliceerd in de Nieuwsbrief Groene Verhalen. De bedoeling is dat er in 2025 nog veel meer liedjes zullen volgen. Wie benieuwd is, kan zich abonneren op de maandelijkse Nieuwsbrief Groene Verhalen.
1. Kom erbij
In de zomer maakte ik dit liedje, om het begin van de voorstelling aan te kondigen. De instrumentale versie met mondharmonica gebruikte ik als ik rond ging om publiek te verzamelen.
–
2. Iets van de wereld zien
Sommige mensen denken bij ‘iets van de wereld zien’ aan een vliegtuig. Maar het is in de allereerste plaats een kwestie van je ogen open zetten.
–
3. Dag van de Aarde
Het lied dat ik maakte ter gelegenheid van de jaarlijkse internationale Dag van de Aarde (Earth Day) op 22 april. Het rijmt niet, daardoor is het voor iedereen eenvoudig om er actuele coupletten bij te maken.
–
4. Dansen in het bos
Een eenvoudig liedje om mee te zingen. Ik hoop dat iemand er ooit een toepasselijk sprookjesachtig dansje bij verzint.
–
5. Mens Durf te Leven
Dirk Witte schreef het lied in 1917 en Jean Louis Puisuisse zong de eerste versie. Later is dit lied vertolkt door vele snderen, onder wie Ramses Shaffy en Wende Snijders. Het is nog altijd actueel.
–
6. Engelse ziekte
Mensen die dit liedje horen begrijpen eerst niet waar het naartoe gaat. Daarna zijn ze even in verwarring en ongeveer halverwege het eerste couplet beginnen ze te lachen.
–
7. Geef Vlierhof een nieuw dak
Vlierhof, een leefgemeenschap in Keeken, niet ver van Nijmegen, hield in 2024 een crowdfundingsactie voor de vernieuwing van het dak van de boerderij. Ik schreef het liedje om de actie te steunen en de bewoners hebben het uit volle borst gezongen.
–
8. Daar kwam ene boer uit Zwitserland
Het volksliedje over de kleermaker die slecht werk leverde dateert uit de zeventiende eeuw. Mogelijk wordt hier de spot gedreven met Jean de Labadie, een Franse gereformeerde dominee die via Zwitserland naar Nederland kwam en een sekte begon die zich later in het Friese Wiewert vestigde.
–
9. Het Geheim van Koning Midas
Het originele verhaal komt uit de Griekse mythologie. In dat verhaal sterft Midas van schaamte als het geheim aan het licht komt, maar dat leek me niet nodig. Het was eigenlijk bedoeld als liedje, maar een wijsje kwam er nog niet, dus vooralsnog is het een gedicht.
–
10. Komt vrienden in het ronde
Dit lied, ook wel Het Slijperswiel genoemd, is een oud volkslied. Ik vond een uitgebreide versie met 21 coupletten in een zangbundel De Vino Caser of de Amsterdamse pakhuis vreugt uit 1783.
–
11. Het monster in de spiegel
Lang geleden huisde er een gevaarlijk monster in een van de werfkelders aan de Oudegracht in Utrecht. Wie het monster in de ogen keek verschroueide, totdat er alleen nog maar een hoopje as overbleef.
–
12. De Internationale
Dit is het lied dat gezongen wordt op de Eerste Mei, de internationale Dag van de Arbeid. De oorspronkelijke Franse tekst werd in 1871 geschreven door de Franse liedjesschrijver Eugène Pottier. Aanvankelijk werd het lied gezongen op de wijs van de Marseillaise, het Franse volkslied. De Vlaamse componist Pierre De Geyter schreef er in 1888 een eigen melodie voor. Tijdens de bijeenkomst van de Tweede Internationale in 1892 werd het lied uitgeroepen tot het strijdlied van de arbeidersbeweging. De Nederlandse vertaling is van Henriette Roland Holst, ze schreef die in 1899. De Internationale is in meer dan honderd talen vertaald.
–
13. Lied over de Vrede
Op 16 februari 2024 zong een groot gelegenheidskoor van 300 mensen op het Oldehoofsterkerkhof in Leeuwarden het lied Prayer of the Mothers van Yael Deckelbaum, in de Engelse vertaling van Loes Swinkels. Ze zongen met de situatie in Israël en Gaza in gedachten. Ze werden begeleid door 20 muzikanten en 30 dansers. Het was een mooie gebeurtenis en naar aanleiding daarvan schreef ik een vredeslied.
–
14. Een Nieuw Begin
Ik schreef het lied naar aanleiding van oud-en-nieuw 2023-20024. Maar eigenlijk kan elke dag een nieuw begin zijn en er is altijd hoop.
De abonnees van de Nieuwsbrief Groene Verhalen kunnen de 14 liedjes als compleet album downloaden, met daarbij een tekstboekje met gitaarakkoorden. Zie de nieuwsbrief voor de link.
Ik heb, net als tienduizenden andere Nederlanders, de brief ‘Niet in mijn naam’ mede-ondertekend. De brief roept de Nederlandse regering op het geweld van Israël tegen de bevolking van Gaza niet langer te steunen en zich in te zetten voor vrede.
Het oorlogsgeweld in Palestina, maar ook in Libanon en andere omringende landen, is al meer dan een jaar gaande. De verwoesting is onvoorstelbaar, het leed is ondraaglijk. Er worden oorlogsmisdaden gepleegd, maar Nederland blijft Israël steunen. Zo draagt ons kabinet, in naam van alle Nederlanders, actief bij aan ongekend leed en onacceptabel onrecht.
De ondertekenaars van de brief stellen dat de regering niet namens hen handelt. De regering zou zich moeten inzetten voor een staakthetvuren en hulp aan de bevolking in Gaza.
Het open Podium Zwaluw op 20 oktober was een prachtige avond. Zeven artiesten maakten samen een geweldig programma dat een grote afwisseling bood.
In een sfeervolle zaal luisterde een aandachtig publiek naar de liederen van zangeres Rayana en de luisterliedjes over liefde van Johan Velthuis. Zangeres Marleen Adema liet eigen liedjes in Ierse stijl horen, waaronder een prachtig lied over vriendschap, Wonderland. Sarah Sötemann, die de avond presenteerde, bracht ook nog een eigen lied over de zee, Roos Vos droeg enkele eigen gedichten voor en Rian van Ineveld boeide het publiek met cabareteske liedjes, waaronder een lied over reclame die ons voorschrijft hoe het hoort en de middelen aanprijst om dat gewenste ideaal te bereiken. Zelf zong ik vier liedjes: Engelse Ziekte, Iets van de Wereld Zien, Een Nieuw Begin en Het Monster in de Spiegel.
Het maandelijkse Open Podium op zondag vindt plaats in Centrum Pacha Mama in Lekkum, vlakbij Leeuwarden. Data zijn te vinden op de website of de eigen Facebookpagina.
Het interview dat Christiaan Verweij maakte met Dick Verheul voor het tijdschrift Buiten de orde, is nu ook online te lezen. Het verhaal ‘Dick Verheul over zijn liedjes voor een betere wereld’ gaat gepaard met mooie filmpjes over liedjes die in het gesprek aan de orde komen. Het is te lezen op www.globalinfo.nl/recensies-enzo/dick-verheul-over-zijn-liedjes-voor-een-betere-wereld
De laatste vraag van het gesprek luidt: Welk nummer zou je willen toevoegen aan de soundtrack voor de revolutie?
Dick Verheul: “De Chileense liederen uit de tijd van Salvador Allende vind ik heel inspirerend. En wat ik echt heel mooi vind is het Latijns-Amerikaanse lied, gezongen door Mercedas Sosa met de schrijver van het lied Horacio Guarany. Het is ook vertaald in het Nederlands door de groep Astori Amsterdam, dan krijgt het de titel mee ‘Als De Zanger Niet Zingt’. Dit hoort bij de soundtrack voor de revolutie omdat je dan de tekst ook goed meekrijgt. Maar het origineel van Sosa en Guarany klinkt natuurlijk ook waanzinnig mooi.”
Uit volle borst zingen de bewoners van Vlierhof het lied ‘Geef Vlierhof een nieuw dak’. Liedjesschrijver Dick Verheul schreef het lied om de crowdfundingsactie te steunen die is gestart om de boerderij waar de leefgemeenschap huist van een nieuw dak te voorzien. Het lied spreekt voor zichzelf.
Op een mooie boerderij
die tachtig jaar bestaat
leven mensen vrij en blij
al meer dan twintig jaar
Ze hoeden er de plek
schrijven het verhaal
bouwen aan een wereld
voor ons allemaal
Schreeuw het van de daken
geef Vlierhof een nieuw dak
hoor de balken kraken
het dak is veel te zwak
Draag een dakpan aan
of geef een zonpaneel
samen moet het lukken
want we zijn met veel
Het dak in slechte staat
dreigt het te begeven
als de storm hard raast
met bliksem en met regen
Nu is het de hoogste tijd
voor een nieuw en beter dak
het kost wat geld, dat is een feit
Samen aan de bak
Schreeuw het van de daken
geef Vlierhof een nieuw dak
hoor de balken kraken
het dak is veel te zwak
Draag een dakpan aan
of geef een zonpaneel
samen moet het lukken
want we zijn met veel
Onder een nieuw pannendak
met vijftig zonpanelen
is het leven droog en warm
al giet het pijpenstelen
Help Vlierhof naar een toekomst
vol duurzaamheid, ecologie,
bewustwording, gemeenschap,
een prachtige community
Schreeuw het van de daken
geef Vlierhof een nieuw dak
hoor de balken kraken
het dak is veel te zwak
Draag een dakpan aan
of geef een zonpaneel
samen moet het lukken
want we zijn met veel
Zondag 25 augustus trad ik op tijdens het Open Podium in De CultuurHoek in Driebergen. Hierbij enkele fragmenten.
De CultuurHoek biedt een breed cultureel aanbod van exposities, optredens, filmavonden, cursussen en workshops. Samen met tientallen vrijwilligers hebben plaatselijke kunstenaars en creatieven de voormalige wagenschuur van de firma Hoek omgebouwd tot een gastvrije ontmoetingsplek voor de inwoners van Driebergen en omgeving.
website CultuurHoek