Kamperstraat 30′ heet het liedje dat ik maakte speciaal voor het optreden voor Lege Stoelen in Zwolle op 9 september 2025 in Odeon. Voor deze speciale editie in het teken van het programma ‘Zwolse Bodem’ moest ik een liedje hebben dat over Zwolle gaat, een stad waar ik begin jaren zeventig woonde. En zo ontstond het lied ‘Kamperstraat 30’, het adres waar destijds het jongerencentrum Klein Palvu was gevestigd.
Later zong ik het lied nog eens tijdens het Podium Zwaluw in Lekkum. De opname daarvan is hierboven te beluisteren.
Het liedje speelt zich vijftig jaar geleden af. Bij sommige woorden in de tekst heb ik getwijfeld of ik ze moest gebruiken. Want weet iemand vandaag de dag nog wat een stencil is? Een rakel? Gestetner?
De stencilmachine had destijds een centrale plek in menig actiecentrum. Met de schrijfmachine tikte je teksten op een ‘moedervel’ en met de stencilmachine maakte je dan duizend afdrukken of meer. De machine draaide op stroom, maar er zat ook een slinger aan, zodat je ook handmatig kon stencilen. Een moedervel kostte destijds 20 cent, papier kostte een cent per vel. De stencilmachine betekende vrijheid van drukpers voor de armen. Er waren verschillende soorten stencilmachines, maar het beste merk was Gestetner.
Voor het maken van affiches gebruikten we de zeefdruktechniek. De ‘zeef’ is een nylon doek dat is opgespannen op een raamwerk. De nylon zeef laat inkt door. Via een fotografisch proces brachten we de afbeelding over op de zeef en wel zodanig dat de zeef alleen nog maar inkt doorliet op plekken waar we inkt wilden hebben. Om een afdruk te maken legde je de zeef op een vel papier. Daarna drukte je de inkt door de zeef met een ‘rakel’: een plankje met een rubber strip eraan. Het lijkt wel een beetje op zo’n ding waarmee je de vloer van de badkamer droog maakt.
De technieken komen nu wellicht onhandig, ouderwets of primitief over. Maar het gaf wel onafhankelijkheid en je kon er veel creativiteit in kwijt.
Kamperstraat 30
Het waren jaren van verzet en van protest
Provo, flower power, het ijlde nog na
Zwolle, jaren zeventig, ik was achttien jaar
Op de Veerallee naar school, deed een beetje maar mijn best
Maar het mooist was toch Klein Palvu, in de Kamperstraat,
een centrum vol van actie, plaats van samenkomst, een broeinest
Iedereen die jong was
en de wereld anders wou
kon medestanders vinden
in de Kamperstraat
We deelden daar na schooltijd leed en lief
Troffen daar elkaar in het scholierenkafee
Kafee dat spelde je K A F dubbel E
Ook de spelling was progressief
Er waren acties, demonstraties iedereen moest horen
iedereen moest weten van onze klacht en onze grief
Protest tegen de oorlog in Vietnam
Het onderwijs zou anders moeten
De school op de verkeerde route
Alles moest anders als het even kan
en zeker democratischer, want wij zijn nu aan zet
er komen andere tijden want wij komen er aan.
De machine draaide stencils van vroeg tot ’s avonds laat
Niks geen getiktok of getwitter
Wij hadden de machine van Gestetner
We deelden uit in de Diezerstraat.
Tot alles op is, blad voor blad, ons verhaal gaat rond
Verkleumd tevreden weer naar huis, we deden weer een goede daad
En de drukkerij zat vlak onder het dak
Affiches handgemaakt ontstonden wonderwel
En werden dan gedrukt, gerakeld vel voor vel
En als het donker was dan werden ze geplakt
op schuttingen en muren waar ieder ze kon zien
Als je niet door de politie was gepakt
De wereld moest veranderen en dat gebeurde wel
Maar niet altijd ten goede, soms helemaal verkeerd
Uren vergaderd, gestencild, geageerd
actie gevoerd, we luidden luid de bel
Had het zin? Natuurlijk had het zin. Stel je toch eens voor
Hadden wij toen niets gedaan, de wereld was een hel
